Το συγκεκριμένο πιάτο είναι ένα πιάτο προσφορά στην θεά Δήμητρα στην αρχαιότητα αλλά και στα Χριστιανικά χρόνια ένα πιάτο προσφορά στην Παναγιά .
Για την ακρίβεια, οι αρχαίοι Έλληνες έκαναν μια τελετή προς τιμήν της θεάς Δήμητρας, προκειμένου να την ευχαριστήσουν για την πλούσια σοδειά σε σιτηρά και δημητριακά του περασμένου έτους. Ότι όσπριο και σιτηρό λοιπόν περίσσευε το ρίχναν στο τσικάλι προς ένδειξη ευγνωμοσύσνης. Κάπως το συγκεκριμένο έθιμο πέρασε και στην εποχή του Χριστιανισμού, στο πρόσωπο της Παναγίας μας.
Είναι κάποια φαγητά βάλσαμο στην ψυχή μέσα στην καρδιά του Χειμώνα και αυτό το πιάτο είναι ένα από αυτά!
Και τα Φώτα η γιορτή της ψυχής
Ο αγιασμός των υδάτων και των σπιτιών
Σε κάθε γωνιά της Κρήτης αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας, παλικάρια και κοπελιές που το λέει η καρδιά τους βουτάνε για να πιάσουν τον Σταυρό. Αψηφούν το κρύο και τα παγωμένα νερά προκειμένου να έρθουν σε επαφή με το Θείο. Οι ιερείς που γυρίζουν στους δρόμους με την αγιαστούρα τους και τον βοηθό τους και περνούν απ’ όλα τα σπίτια για να αγιάσουν είναι μία εικόνα που συναντάμε παντού.
Ο αγιασμός των κουδουνιών
Στη νότια Κρήτη το έθιμο της ευλογίας των κουδουνιών των ζώων επικρατεί μέχρι και σήμερα. Οι κτηνοτρόφοι θεωρούν ότι ο αγιασμός των κουδουνιών είναι κάθαρση και ευλογία για το κοπάδι. Στα Σφακιά και στα Καπετανιανά Χανιών αλλά και σε άλλα χωριά μας οι κτηνοτρόφοι πηγαίνουν τα κουδούνια των ζώων τους δίπλα στο σταυρό του αγιασμού για να τα αγιάσουν.
Οσπριάδα
Παραμονή των Φωτών σε όλη την Κρήτη ψήνουν οσπριάδα ή παλικαριά ή Φωτοκόλυβα ή παπούδια. Ημέρα νηστείας και προετοιμασίας του σώματος για να δεχθεί τον αγιασμό. Σύμφωνα λοιπόν με την παράδοση και τους λαϊκούς μύθους, εκείνο το βράδυ είναι ανοικτοί οι ουρανοί και τα ζώα έχουν ανθρώπινη λαλιά. Έτσι οι άνθρωποι για να μην κάνουν παράπονα στον Θεό τα ζώα τους και του πουν ότι τα εκμεταλλεύονται τα καλόπιαναν με αυτό το υπέροχο φαγητό με τα άφθονα σπόρια. Εξαγόραζαν λοιπόν την σιωπή τους έχοντας απασχολημένο το στόμα των ζώων με αυτή την εξαιρετική νοστιμιά. Από αυτό το ίδιο φαγητό σκορπούσαν και στην καλλιεργήσιμη γη για να φάνε τα πούλια και να μη τσιμπολογούν τους σπόρους που μόλις είχαν σπείρει και ακόμη δεν είχαν προλάβει να φυτρώσουν.
Υλικά
1/2 κιλό οσπριάδα
4 κρεμμυδάκια φρέσκα
1 ξερό κρεμμύδι
1/2 μάτσο μάραθο
1/4 Μάτσο άνηθο
1 ποτήρι λάδι
χυμό από 2 λεμόνια
1 κ.σ. αλεύρι
πιπέρι
αλάτι
Εκτέλεση
Βάζουμε την οσπριάδα στο νερό απο βραδύς να φουσκώσει.Βράζουμε τα όσπρια σε μπόλικο νερό όχι αλατισμένο μέχρι να ψηθούν.Τα βάζουμε σε μία λεκάνη μαζί με το νερό τους. Τσιγαρίζουμε μέσα το λάδι, το ξερό κρεμμύδι, τα κρεμμυδάκια και σβήνουμε με 1 1/2 φλιτζάνι από το ζωμο των οσπρίων.Τα βράζουμε μέχρι να ψηθούν και στραγγίζουμε τα όσπρια και τα προσθέτουμε. Ανακατεύουμε και προσθέτουμε το μάραθο και τον άνηθο.Το αφήνουμε ένα πεντάλεπτο να βράσει να πάρει όλη τη γεύση και αν χρειαστεί προσθέτουμε νερό ή ζωμό μέχρι να σκεπασουμε τα όσπρια μας. Τα βράζουμε περίπου 10 λεπτά και σε ένα μπολ βάζουμε το λεμόνι με 2 κουτάλες που σερβίρουμε τη σούπα μας ζουμί, το ανακατεύουμε και διαλύουμε μέσα το αλεύρι καλά.Το ρίχνουμε στη κατσαρόλα μας και το ανακατεύουμε. Σβήνουμε τη φωτιά και το αφήνουμε να μπομπάνει
